NGỪA BỆNH MỀ ĐAY TÁI PHÁT

Mề đay là những ban sần đỏ nổi trên da với kích thước đa dạng. Bệnh không quá nguy hiểm nhưng rất ngứa, có tính chất lan và di chuyển nên gây khó chịu, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

>> BỆNH MỀ ĐAY

Ảnh minh họa

Bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên như sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau, các chất phụ gia có trong thực phẩm và chất bảo quản, thực phẩm gồm sữa, trứng, hải sản, yếu tố môi trường nóng lạnh bất thường, yếu tố tâm lý: stress, vết cắn, đốt của côn trùng, nấm mốc, lông súc vật…

Nhiều nghiên cứu cho thấy hầu hết các trường hợp mề đay mãn tính 80%-90% không tìm thấy nguyên nhân và bệnh thường liên quan đến hệ miễn dịch của cơ thể. Người có cơ địa dị ứng, mắc các bệnh nội khoa, nhiễm ký sinh trùng, bệnh gan, thận, mỡ máu, đều dễ mắc căn bệnh này. Mề đay gặp ở mọi lứa , nữ gặp nhiều hơn nam. Thường khi đã mắc bệnh mề đay thì khả năng tái phát trong thời gian ngắn là khó tránh khỏi.

Một cơ thể khỏe mạnh và chức năng của hệ miễn dịch tốt sẽ giúp cơ thể có sức đề kháng và chống lại các yếu tố dị nguyên xâm nhập. Gan là một cơ quan rất quan trọng giữ vai trò chuyển hóa và giải độc cho cơ thể. Thận giữ vai trò đào thải chất độc. Chính vì vậy, chức năng gan, thận tốt thì cơ thể mới tiếp nhận và chuyển hóa được thức ăn, đặc biệt là những loại có hàm lượng protein cao như trứng, đồ ăn hải sản.

Do vậy, muốn phòng tránh bệnh mề đay thì con người phải hạn chế tiếp xúc với các yếu tố là nguyên nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, bạn cần nâng cao chức năng của các cơ quan trong cơ thể để tăng sức đề kháng, chống lại các yếu tố dị nguyên xâm nhập, ở đây chủ yếu là vai trò của gan, thận và hệ miễn dịch.

Phụ Bì Khang được đánh giá là công cụ mới trong hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh mề đay mẩn ngứa. Điều này được chứng minh qua hai nghiên cứu: "Đánh giá hiệu quả của Phụ Bì Khang trong hỗ trợ điều trị bệnh mề đay" của bác sĩ Phan Quang Đoàn và các cộng sự tại bộ môn dị ứng trường đại học Y Hà Nội; đề tài "Khảo sát căn nguyên gây bệnh và đánh giá hiệu quả hỗ trợ điều trị mề đay mãn tính thể nhẹ và vừa bằng Phụ Bì Khang" của Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Lan Anh cùng cộng sự tại bệnh viện Da liễu trung ương. Kết quả cho thấy: Phụ Bì Khang có tác dụng hỗ trợ giảm triệu chứng và tái phát mày đay mãn tính, hiệu quả rõ rệt hơn sau 4 tuần duy trì sử dụng và chưa thấy tác dụng không mong muốn.

THẾ NÀO LÀ MỀ ĐAY MÃN TÍNH

Bệnh nổi mề đay xảy ra trên 20% dân số, nghĩa là trong đời họ có một lần nổi mề đay. Bệnh mề đay xảy ra thường ở bệnh nhân có thể tạng dị ứng (atopic patients). Đa số trường hợp xảy ra cấp tính kéo dài vài giờ đến vài tuần. Một số cá nhân có thể chẩn đoán được bệnh và nhận thức rằng bệnh tự giới hạn (self – limited condition). Người bệnh không tìm đến sự chăm sóc về y tế. 

>> BỆNH MỀ ĐAY

Mề đay ở tay

Nguyên nhân: trong bệnh mề đay, sự dãn mạch máu, gia tăng tính thấm thành mạch, sự thoát dịch của mạch và protein là do histamin. Histamin làm trung gian trong nhiều loại đáp ứng ở mô và tế bào. Nó cũng là một chất trung gian hóa học quan trọng nhất trong bệnh mề đay. Ngoài ra một số chất vận mạch như leucotrienes, prostaglandins, kinins và yếu tố hoạt hóa tiểu cầu cũng có một số vai trò, đang được đầu tư nghiên cứu tích cực. Còn một loại mề đay do cơ chế không miễn dịch. Cơ chế của mề đay này gồm rối loạn bổ thể, biến đổi chuyển hóa acid arachidonic và các tác nhân tác động trực tiếp trên dưỡng bào (tế bào mast). 

Mè đay cấp do miễn dịch IgE được tìm thấy ở bệnh nhân có bệnh huyết thanh, sốc phản vệ hay dị ứng phản ứng lại nhiễm trùng, thức ăn, phấn hoa, nhiễm ký sinh trùng và thuốc qua nhiều đường như tiêu hóa, hô hấp, truyền dịch, chích ngừa hay phẫu thuật. 

Nguyên nhân nhiễm khuẩn bao gồm viêm gan siêu vi B và C, Helicobacter pylori, ký sinh trùng đường ruột, nhiễm nấm da, áp xe răng và viêm xoang. Ngoài ra mề đay còn nguyên nhân vật lý: mề đay do lạnh, nước, nắng, vận động gắng sức... 

Trong 70% trường hợp mà nguyên nhân không rõ, mặc dù với những phương pháp chẩn đoán toàn diện ta cũng không xác định được nguyên nhân. Vì thế bệnh này gọi là bệnh mề đay mạn tính vô căn. 

Triệu chứng: thương tổn căn bản sẩn màu hồng lột hay trắng rồi trở nên xám ở giữa, màu hồng chung quanh, giới hạn rõ, tròn, cong queo hình đa cung. Sang thương phù nhiều thì có trung tâm màu trắng. Ngứa dữ dội ở sang thương là một triệu chứng điển hình của bệnh mề đay. Những cảm giác về châm, chích cũng được bệnh nhân diễn tả. Ban mề đay có hình thể rất thay đổi, tiến triển nhanh chóng độ một vài giờ cho đến vài ngày, sau đó mất đi trong khi những ban mề đay mới xuất hiện, cùng gãi càng ngứa, và những sang thương mới xuất hiện. Ban mề đay thường kéo dài 8 – 12 giờ và có thể nổi bất cứ nơi nào. Ngứa dữ dội chiều và về đêm. Khi lành bệnh không để lại sắc tố trên da (sạm da).Mỗi khi sẩn phù ăn vào chỗ da lỏng lẻo, mí mắt, âm hộ, bao qui đầu, các niêm mạc thì lan nhanh chóng và rất nguy hiểm, đôi khi có bọng nước. Mề đay nổi trong vòng sáu tuần được gọi là mề đay (Acute urticaria). 

Nếu mề đay nổi hơn sáu tuần được gọi là mề đay mãn, nguyên nhân thường không được biết. 

Mề đay mãn tính nhiều năm, gây ngứa ngáy và rối loạn giấc ngủ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Trẻ em thường mắc mề đay cấp tính nhiều hơn. Ngườ lớn và phụ nữ dễ mắc mề đay mãn tính. ....

MỀ ĐAY VÀ TIM MẠCH

Tôi 62 tuổi, bị cao huyết áp. Vừa qua tôi sơ ý dầm mưa, về nhà người bị nổi mề đay. Uống thuốc thì đỡ nhưng lại thấy khó thở, phải đi cấp cứu. Các bác sĩ chẩn đoán tôi bị thiếu máu cơ tim. Xin hỏi có phải mề đay đã làm ảnh hưởng đến tim mạch?

Lê Minh Mẫn (Phú Mỹ Hưng, quận 7, TP.HCM)

>> Thuốc đông y và bệnh mề đay

Mề đay ở vùng bụng

PGS.TS Nguyễn Hoài Nam (bệnh viện đại học Y dược TP.HCM): Nổi mề đay là biểu hiện thường gặp và nhẹ nhất của tình trạng dị ứng. Có nhiều tác nhân gây ra như thuốc uống, hoá chất, bụi, thức ăn… và cả nước mưa hay tình trạng lạnh. Bởi trong nước mưa, nhất là ở những nơi có ô nhiễm cao như TP.HCM, có rất nhiều hoá chất gây dị ứng đi kèm với lạnh nên khả năng nổi mề đay khá cao. Nếu bị nặng hơn, có thể bị phù mi mắt, phù thanh quản, co thắt khí phế quản và gây ra khó thở. 

Riêng về chẩn đoán thiếu máu cơ tim, có lẽ bệnh nhân đã bị từ lâu, vì phần lớn những người cao huyết áp nếu điều trị chưa tốt thường có tổn thương xơ vữa của động mạch vành tim đi kèm. Chính vì vậy khả năng dị ứng nổi mề đay đưa đến thiếu máu cơ tim là không hợp lý. Chỉ có thể cảm lạnh, nổi mề đay... làm nặng thêm bệnh thiếu máu cơ tim và đưa đến nguy cơ nhồi máu cơ tim, là một cấp cứu tim mạch khá nặng và có thể tử vong.

THUỐC TRỊ MỀ ĐAY

Tự nhiên tôi bị nổi mày đay, rất ngứa và khó chịu. Tôi phải dùng thuốc như thế nào?

Xa Trung Hưng (Hòa Bình)

Ban mày may là một trong những bệnh ngoài da rất thường gặp. Người bệnh thấy xuất hiện các sẩn phù (sẩn mày đay), kích thước 1-2mm đến 1-2cm. Những sẩn phù này có khi liên kết với nhau tạo thành mảng vằn vèo hình bản đồ có kích thước hàng chục centimet.

Ảnh minh họa (nguồn Internet)

Khi bị mày đay, người bệnh thường thấy ngứa: ngứa râm ran, dấm dứt như phải bỏng, có khi ngứa dữ dội. Tiến triển từng đợt vài ngày, có khi tái phát dai dẳng hàng tháng. Toàn thân có thể sốt, khó thở, có thể có đau khớp trong ban mày đay do viêm mao mạch.

Nguyên nhân gây ra mày đay thường do dị ứng, do tiếp xúc với cây cỏ, côn trùng, lông súc vật, phấn hoa, hoá chất; do thuốc men (các thuốc như sulfamid, aspirin, penicilin); do dị ứng với các thức ăn như tôm, cua cá, ốc (hải sản); do lạnh (nước lạnh, gió lạnh, mưa lạnh)... hoặc cũng có khi là không rõ nguyên nhân.

Về điều trị, trước hết cần loại bỏ ngay các tác nhân gây bệnh trên. Tại chỗ có thể bôi hồ nước, oxide kẽm, mỡ corticoid như flucinar.

Toàn thân, để giảm ngứa có thể dùng kháng histamin như chlopheniramin. Tuy nhiên do tác dụng phụ của thuốc gây ngủ nên khi dùng người bệnh nên nghỉ ngơi, tránh làm những công việc cần sự tỉnh táo như lái xe, làm việc trên cao… Có thể dùng thêm vitamin C (tăng sức bền thành mạch).

Đối với mày đay nhẹ và vừa có thể dùng một đợt corticoid như prednisolon (nếu không có chống chỉ định), kháng thụ thể H2 như cimetidin hoặc ranitidin…

Đối với những trường hợp bị mày đay nặng cần truyền dịch phối hợp với corticoid, tiêm bắp adrenalin (nếu cần). Việc này cần thực hiện tại các cơ sở y tế.

DS. Hoàng Thu Thủy

CHÁO THUỐC TRỊ MỀ ĐAY

Mề đay là bệnh dị ứng do nhiều nguyên nhân khác nhau: do thức ăn, do thay đổi thời tiết, do tiếp xúc với tác nhân như phấn hoa, lông động vật, hóa chất tẩy rửa, do ô nhiễm môi trường... Bệnh diễn biến phức tạp và dễ trở thành mạn tính. Người bệnh ngứa nhiều, gãi nhiều, mặt da nổi tịt rải rác hoặc từng mảng, tại chỗ sưng nề, da dày co cứng, có màu sáng tía. Cơn ngứa liên tục và mỗi lúc càng nặng hơn, tê bì ở từng vùng trên cơ thể.

Sau đây là 4 món ăn cháo - thuốc dễ thực hiện và hiệu quả hỗ trợ trị bệnh, giúp chống viêm, giải độc, giảm ngứa, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể.

Cháo rau má - đậu xanh: rau má 70g, đậu xanh 30g, gạo tẻ 40g, gia vị vừa đủ. Rau má rửa sạch cắt ngắn. Đậu xanh xay lấy cả vỏ, gạo đãi sạch, cho hai thứ vào nồi, đổ nước hầm thành cháo, cháo chín cho rau má vào đun thêm một lát là được, nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: giảm ngứa, kháng viêm, tiêu độc, lợi gan mật..., rất phù hợp với những người bị mề đay do cơ địa, hay tái phát khi thay đổi thời tiết.

Cháo chi tử - hạt sen: chi tử 16g, hạt sen 20g, gạo tẻ 70g, gia vị vừa đủ. Hạt sen ngâm vào nước ấm 3 giờ, chi tử sắc kỹ chắt lấy nước thuốc. Cho gạo và hạt sen vào nồi, đổ nước thuốc nấu thành cháo. Khi cháo chín nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: chống viêm, thanh nhiệt tả hỏa, an thần, tăng sức đề kháng cho cơ thể. Bài này phù hợp với những người bị mề đay thể phong nhiệt với biểu hiện: cơn ngứa bùng phát rất nhanh, toàn thân nóng ran, mặt da đỏ, sưng nề nhẹ kèm theo các nốt tịt và những mảng da dày, có co cứng, tê bì...

Cháo sài hồ thịt thăn lợn bổ nguyên khí, tăng cường miễn dịch giúp giảm nhanh các triệu chứng mề đay.

Cháo sài hồ - thịt thăn lợn: thịt thăn lợn 80g, gạo tẻ 70g, gia vị vừa đủ. Sài hồ sắc kỹ lấy nước, thịt thăn lợn băm nhỏ ướp gia vị rồi xào với hành khô cho chín. Cho gạo tẻ vo sạch cùng nước thuốc vào nồi nấu thành cháo, cháo chín cho thịt vào nấu thêm một lát, nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: bổ nguyên khí, tăng cường miễn dịch, thanh nhiệt, tiêu độc, trừ tà. Dùng món này, các triệu chứng giảm nhanh.

Cháo khổ qua, tim lợn thanh nhiệt tiêu độc, bổ tâm thích hợp với người bị mề đay hay tái phát.

Cháo khổ qua - rau muống - tim lợn: tim lợn 1 quả, khổ qua 60g, rau muống 40g, gạo tẻ 60g, gia vị vừa đủ. Khổ qua rửa sạch bỏ ruột thái lát mỏng. Rau muống rửa sạch cắt ngắn. Quả tim lợn bổ làm tư rửa sạch, gạo vo sạch. Cho gạo cùng tim lợn vào nồi, đổ nước hầm thành cháo, cháo chín kỹ cho khổ qua vào đun tiếp, cho rau muống đun sôi thêm một lát, nêm gia vị, chia ăn 2 lần trong ngày. Công dụng: thanh nhiệt, tiêu độc, bổ tâm, kiện não, dưỡng cơ nhục. Món này thích hợp với người bị mề đay hay tái phát, người nóng, hay ngứa lở ngoài da, tim hồi hộp, ngủ trằn trọc. 

Lương y Sỹ Tâm

MẮC MỀ ĐAY MÃN TÍNH

Cháu năm nay 19 tuổi, sức khỏe bình thường nhưng không hiểu vì sao cháu rất hay bị nổi mề đay, xin quý báo hướng dẫn cách chữa. (Hoàng Mỹ Hương - Hà Nội)

Biểu hiện bệnh vẩy nến

Trả lời: Nổi mề đay là bệnh hay gặp, là một tình trạng phản ứng của các mạch máu ở da, gây phù tại chỗ làm cho da nổi các nốt đỏ, láng và ngứa nhiều.

Mề đay do rất nhiều nguyên nhân gây ra, một số yếu tố thường dẫn đến bệnh có thể do dùng thuốc, các chất kích thích như rượu bia, thức ăn, nhiễm khuẩn, thời tiết cũng như sự căng thẳng về tinh thần.

Thông thường người mắc bệnh sẽ thấy ở trên da những nốt to hoặc nhỏ không đều nhau, ở bất cứ nơi nào trên cơ thể. Ngoài những dấu hiệu nhìn thấy được trên da, người bệnh còn cảm thấy rất ngứa, cũng có ít trường hợp không ngứa, một số khác thay vì ngứa lại có cảm giác như bị kim châm hoặc rát bỏng. Trường hợp nặng có thể bị nổi mề đay đột ngột ở da, đồng thời xuất hiện các triệu chứng ở hệ hô hấp như thở gấp, khó thở, giãn mạch ngoại biên gây hạ huyết áp, choáng váng, có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Mề đay xuất hiện trên da là do phản ứng miễn dịch của cơ thể, khi tiếp xúc với chất gây dị ứng thì lập tức cơ thể sẽ xảy ra phản ứng miễn dịch qua tế bào trung gian. Các chuỗi phản ứng này làm phóng thích histamin trong da, từ đó làm cho các mạch máu giãn nở, đồng thời làm gia tăng tính thẩm thấu của thành mạch, lớp bì sưng lên tạo các nốt ở ngoài da. Chính chất histamin này làm người bệnh thấy ngứa ngáy.

Tình trạng của bạn, nếu hay bị nổi mề đay, có thể bạn bị dạng mạn tính. Hiện có rất nhiều loại thuốc điều trị bệnh, bạn cần đi khám tại các chuyên khoa dị ứng để được điều trị thích hợp. Bạn cũng chú ý xem mình thường mắc bệnh sau khi ăn loại thức ăn nào hay vào thời tiết mùa nào... để phòng bệnh hiệu quả.

Theo BS. Nguyễn Văn Cường

Sức khỏe & Đời sống

LÀM GÌ KHI BỊ MỀ ĐAY

Mề đay tuy là một bệnh da phổ biến, rất dễ nhận biết nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân dù đã làm đầy đủ các xét nghiệm. uy là một bệnh da phổ biến, rất dễ nhận biết nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân dù đã làm đầy đủ các xét nghiệm.

Những hiện tượng ban đầu chính là có những vùng da sẩn đỏ, ngứa và khó chịu. Mề đay là một phản ứng viêm của da, có cơ chế phức tạp, trong đó có sự can thiệp của chất trung gian hóa học chính là histamin.

Tuy là một bệnh da phổ biến, rất dễ nhận biết nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân dù đã làm đầy đủ các xét nghiệm. Có nhiều yếu tố gây bệnh (bên trong, bên ngoài cơ thể, cơ địa) và trên một bệnh nhân, nhiều khi không chỉ có một mà gồm nhiều yếu tố cùng kết hợp.

Diễn biến bệnh

Cấp tính: xảy ra đột ngột và biến mất nhanh sau vài giờ hoặc vài ngày, hay gặp ở người trẻ và nguyên nhân thường gặp là do thức ăn hoặc thuốc.

Mãn tính: kéo dài trên 6 tuần, đa số là tự phát (vô căn), trường hợp này phải dựa vào những nghiên cứu thật công phu, tỉ mỉ mới có thể tìm được nguyên nhân. Thuốc chống dị ứng chỉ giải quyết được triệu chứng tạm thời. Muốn điều trị hiệu quả thì cái chính là phải tìm cho ra nguyên nhân, đôi khi không mấy dễ dàng.

Biểu hiện của mề đay thông thường: bệnh bắt đầu đột ngột, rầm rộ ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể với những sẩn phù có màu hồng 

Các dạng mề đay

Mề đay thông thường: bệnh bắt đầu đột ngột, rầm rộ ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể với những sẩn phù có màu hồng, đặc biệt rất ngứa và có thể hợp lại thành mảng có giới hạn rõ lan rộng khắp người. Sau vài phút hay vài giờ thì lặn mất, không để lại dấu vết. Phát ban có thể lặn ở chỗ này và nổi ở chỗ khác.

Phù mạch (còn gọi là phù Quincke): nổi ban đột ngột làm sưng to cả một vùng (mí mắt, môi, bộ phận sinh dục ngoài, niêm mạc…), cho cảm giác căng nhiều hơn ngứa, có thể kèm theo nổi mề đay. Nếu phù ở lưỡi, thanh quản, hầu sẽ gây suy hô hấp, phải xử trí cấp cứu.

Da vẽ nổi: còn gọi là mề đay giả. Nếu dùng một vật đầu tù xát nhẹ lên da, vài phút sau, trên mặt da sẽ nổi gồ lên một vệt màu hồng. Có thể đi kèm nổi mề đay.

Ngoài ra mề đay còn có những dạng khác như: sẩn nhỏ, sẩn – mụn nước hay xuất huyết.

Mề đay hay phù Quincke có thể đi kèm với những triệu chứng toàn thân như: sốt, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, nhức đầu và nặng nhất là trụy tim mạch (sốc phản vệ) cần phải xử trí cấp cứu.

Điều trị bệnh mề đay

- Tốt nhất là loại bỏ yếu tố gây bệnh nếu biết.

- Tránh một số thức ăn, một số thuốc có thể gây dị ứng. Tránh các chất kích thích như: gia vị, rượu, trà, cà phê…

Trong cơn cấp:

- Ăn nhẹ, giảm muối.

- Trường hợp gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (1 phần giấm 2 phần nước) để thoa hay tắm.

- Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn).

Thuốc corticoides (uống hay tiêm) chỉ nên dùng trong điều trị mề đay cấp, nặng, kèm phù thanh quản. Một số trường hợp nổi mề đay do viêm mạch, mề đay do chèn ép không đáp ứng với các thuốc kháng histamin thông thường, không nên dùng để điều trị mề đay mạn tính tự phát.

Đối với mề đay mãn tính: vì thường có liên quan tới các bệnh lý bên trong nên bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa khám, làm thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.

MỀ ĐAY DỊ ỨNG

Con trai cua em duoc hon 5 tuoi, chau hay bi di ung me day va gay ngua ngay rat kho chiu, hien tai chau dang song tai tp Vung Tau,chau dang di hoc mau giao, cu moi buoi sang hoac buoi chieu la chau lai bi di ung nen lam noi len nhieu not san va ngua (not san giong nhu bi kieng can). Xin hoi cac bac sy tu van giup em phuong thuc chua tri,em muon dua chau den BV nhi dong thi nen kham o khoa nao.Thanh Trung

Mề đay ở trẻ nhỏ

Trả lời:

Thân chào bạn

Theo như bạn mô tả, trẻ có hiện tượng dị ứng, đây là bệnh lý nội khoa nhưng biểu hiện ở ngoài da, là hiện tượng đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Thường xảy ra trên cơ địa dị ứng hoặc có người thân trong nhà bị dị ứng. Khó điều trị nếu chưa tìm được dị ứng nguyên, bạn nên đưa trẻ vào bệnh viện Nhi Đồng 2 để được khám và làm xét nghiệm tìm nguyên nhân. Bạn có thể đăng ký Bs Thanh để được khám và tư vấn làm xét nghiệm vào sáng thứ ba . Một khi đã tìm thấy nguyên nhân thì việc điều trị tương đối hiệu quả hơn và vấn đê dự phòng cũng tốt hơn. Dự hậu tốt ở trẻ em.

Xin chào bạn .

BS.CK2.Nguyễn Thị Thanh - TK.Dịch vụ 1

MỀ ĐAY LÀ BỆNH PHẢN ỨNG VIÊM DA PHỨC TẠP

Nổi mề đay là bệnh da phổ biến gây khó chịu, thậm chí choáng váng ngất xỉu. Bệnh khó chẩn đoán đúng nguyên nhân dù đã thực hiện đủ các xét nghiệm và không dễ điều trị dứt.

Bệnh mề đay

Mề đay là phản ứng viêm da có cơ chế phức tạp, trong đó có sự can thiệp của chất trung gian hóa học histamin. Thống kê cho thấy, cứ 100 người thì có từ 15 đến 20 người bị nổi mề đay và khả năng tái phát bệnh này nhiều lần trong đời. Phụ nữ dễ nổi mề đay hơn nam giới và ở độ tuổi từ 20 đến 40.

Biểu hiện thường thấy của mề đay trên da.

Mề đay cấp tính xảy ra đột ngột và biến mất nhanh sau vài giờ hoặc vài ngày, hay gặp ở người trẻ và nguyên nhân thường gặp là do thức ăn hoặc thuốc. Trường hợp nặng, người nổi mề đay cấp tính có thể bị choáng váng, ngất xỉu do áp huyết xuống thấp.

Mề đay mạn tính là một bệnh lý khá phức tạp với rất nhiều nguyên nhân gây bệnh khác nhau chứ không phải chỉ do ký sinh trùng, thức ăn hay thời tiết. Nguyên nhân gây bệnh có thể còn do thuốc, kháng nguyên hô hấp (phấn hoa, bụi, men mốc…), mày đay do bệnh nội tiết…

Mề đay thông thường bắt đầu đột ngột, rầm rộ ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể với những sẩn phù màu hồng, đặc biệt rất ngứa và có thể hợp lại thành mảng lan rộng khắp người. Sau vài phút hay vài giờ thì mề đay lặn mất, không để lại dấu vết. Phát ban có thể lặn ở chỗ này và nổi ở chỗ khác.

Da vẽ nổi còn gọi là mề đay giả. Nếu dùng một vật đầu tù cà nhẹ lên da, vài phút sau trên mặt da sẽ nổi gồ lên một vệt màu hồng. Có thể đi kèm nổi mày đay.

Phù mạch (còn gọi là phù quincke): Nổi ban đột ngột làm sưng to cả một vùng (mí mắt, môi, bộ phận sinh dục ngoài, niêm mạc), cho cảm giác căng nhiều hơn ngứa, có thể kèm theo nổi mề đay. Nếu phù ở lưỡi, thanh quản, hầu sẽ gây suy hô hấp, phải xử trí cấp cứu.

Những dạng khác như sẩn nhỏ, sẩn mụn nước hay xuất huyết. Mề đay hay phù Quincke có thể đi kèm với những triệu chứng toàn thân như sốt, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, nhức đầu và nặng nhất là trụy tim mạch (sốc phản vệ) cần phải xử trí cấp cứu.

Để điều trị mề đay, trước tiên cách tốt nhất là loại bỏ yếu tố gây bệnh nếu biết. Tránh một số thức ăn, một số thuốc có thể gây dị ứng. Tránh các chất kích thích như gia vị, rượu, trà, cà phê...

Trong cơn cấp, người bệnh có thể ăn nhẹ, giảm muối. Trường hợp gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (một phần giấm hai phần nước), Mentol 1%, dung dịch Calamine để thoa hay tắm. Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn).

Đối với mày đay mãn tính do thường có liên quan đến các bệnh lý nội khoa nên bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa khám bệnh, thực hiện thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.

Bác sĩ Lê Đức Thọ

Bệnh viện Fortis Hoàn Mỹ Sài Gòn

NỔI MỀ ĐAY DO ĂN HẢI SẢN

Nhiều người bị dị ứng da (ửng đỏ, nổi mề đay, ngứa...) chỉ độ 15-20 phút sau khi ăn hải sản; trong đó có người chưa từng bị tình trạng như vậy trước kia.

Hải sản nhiều chất dinh dưỡng nhưng cũng dễ gây dị ứng, nổi mề đay - Ảnh:Internet

Hải sản, trong đó có cá biển, là những thực phẩm quý, giàu chất dinh dưỡng. Nhưng đây cũng là nhóm thức ăn gây nổi mề đay nhiều nhất trong số các trường hợp bị nổi mề đay sau khi ăn uống. Rất nhiều loại hải sản có thể gây nổi mề đay cho người có thể tạng không hợp với hải sản như: cua, tôm, ghẹ, cá nhám, cá ngừ...

Chất gây nổi mề đay có trong đồ biển (hay thức ăn nói chung) khi vào cơ thể sẽ gây ra phản ứng quá mẫn cảm. Đầu tiên, cơ thể sản sinh ra một loại kháng thể đặc dị, được gọi là protein miễn dịch IgE. Nếu tiếp tục ăn thức ăn ấy, chất gây mẫn cảm sẽ thúc đẩy IgE kết hợp với tế bào phì đại của hệ thống miễn dịch tạo ra histamine.

Histamine sinh ra trong các tổ chức, cơ quan khác nhau sẽ gây nên những bệnh lý khác nhau (cụ thể: histamine phóng ra ở mũi, vòm miệng và họng sẽ làm khó nuốt, khó thở; phóng ra ở ruột thì gây đau bụng; nếu phóng ra trên da sẽ gây ngứa, nổi mụn, nổi mề đay...).

Nổi mề đay thường xảy ra rất nhanh, chỉ sau ăn vài giờ, có người chỉ vài phút. Nổi mề đay diễn ra ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể. Chúng có thể đứng rải rác khắp người hoặc tập trung thành đám, thành mảng rộng và rất ngứa. Sau vài phút hoặc vài giờ, sẩn phù có thể biến mất không để lại dấu vết, bệnh thường tái phát gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh.

Phòng ngừa và điều trị

Để đề phòng nổi mề đay, trước tiên người bệnh nên tránh ăn hải sản trong một thời gian, nghĩa là loại trừ tác nhân gây dị ứng.

Khi bị nổi mề đay, người bệnh có thể dùng thuốc kháng histamine. Các thuốc kháng histamin có tác dụng tốt với các triệu chứng ở da, có thể làm các mảng sẩn phù lặn ngay sau đó. Tuy nhiên, thuốc kháng histamine chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng không điều trị được gốc rễ của bệnh do vậy bệnh nhân mề đay thường bị tái phát trở lại.

Các trường hợp bị mề đay tái phát, mề đay từ nhiều nguyên nhân hay do từ hải sản, người bệnh có thể dùng thực phẩm chức năng Phụ Bì Khang. Thành phần Cao nhàu trong Phụ Bì Khang sẽ giúp thanh nhiệt, giải độc, phục hồi các tế bào bị thương tổn. Cao gan sẽ tăng cường chức năng gan, tăng khả năng giải độc của cơ thể. L- Carnitine giúp cơ thể tự cân bằng năng lượng và tăng khả năng miễn dịch, chống lại các tác nhân gây nổi mề đay từ bên ngoài. Do đó, khi dùng Phụ Bì Khang, người bệnh có thể chữa trị chống tái phát với căn bệnh khó chịu này

Bs Thu Hà

NGỪA BỆNH MỀ ĐAY TÁI PHÁT LẠI

Mề đay là những ban sần đỏ nổi trên da với kích thước đa dạng. Bệnh không quá nguy hiểm nhưng rất ngứa, có tính chất lan và di chuyển nên gây khó chịu, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

>>Bác sĩ trị mề đay

Bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên như sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc giảm đau, các chất phụ gia có trong thực phẩm và chất bảo quản, thực phẩm gồm sữa, trứng, hải sản, yếu tố môi trường nóng lạnh bất thường, yếu tố tâm lý: stress, vết cắn, đốt của côn trùng, nấm mốc, lông súc vật…

Nổi mề đay khắp người

Nhiều nghiên cứu cho thấy hầu hết các trường hợp mề đay mãn tính 80%-90% không tìm thấy nguyên nhân và bệnh thường liên quan đến hệ miễn dịch của cơ thể. Người có cơ địa dị ứng, mắc các bệnh nội khoa, nhiễm ký sinh trùng, bệnh gan, thận, mỡ máu, đều dễ mắc căn bệnh này. Mề đay gặp ở mọi lứa , nữ gặp nhiều hơn nam. Thường khi đã mắc bệnh mề đay thì khả năng tái phát trong thời gian ngắn là khó tránh khỏi.

Một cơ thể khỏe mạnh và chức năng của hệ miễn dịch tốt sẽ giúp cơ thể có sức đề kháng và chống lại các yếu tố dị nguyên xâm nhập. Gan là một cơ quan rất quan trọng giữ vai trò chuyển hóa và giải độc cho cơ thể. Thận giữ vai trò đào thải chất độc. Chính vì vậy, chức năng gan, thận tốt thì cơ thể mới tiếp nhận và chuyển hóa được thức ăn, đặc biệt là những loại có hàm lượng protein cao như trứng, đồ ăn hải sản.

Do vậy, muốn phòng tránh bệnh mề đay thì con người phải hạn chế tiếp xúc với các yếu tố là nguyên nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, bạn cần nâng cao chức năng của các cơ quan trong cơ thể để tăng sức đề kháng, chống lại các yếu tố dị nguyên xâm nhập, ở đây chủ yếu là vai trò của gan, thận và hệ miễn dịch.

Phụ Bì Khang được đánh giá là công cụ mới trong hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh mề đay mẩn ngứa. Điều này được chứng minh qua hai nghiên cứu: "Đánh giá hiệu quả của Phụ Bì Khang trong hỗ trợ điều trị bệnh mề đay" của bác sĩ Phan Quang Đoàn và các cộng sự tại bộ môn dị ứng trường đại học Y Hà Nội; đề tài "Khảo sát căn nguyên gây bệnh và đánh giá hiệu quả hỗ trợ điều trị mề đay mãn tính thể nhẹ và vừa bằng Phụ Bì Khang" của Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Lan Anh cùng cộng sự tại bệnh viện Da liễu trung ương. Kết quả cho thấy: Phụ Bì Khang có tác dụng hỗ trợ giảm triệu chứng và tái phát mày đay mãn tính, hiệu quả rõ rệt hơn sau 4 tuần duy trì sử dụng và chưa thấy tác dụng không mong muốn.

PHỤ BÌ KHANG TRỊ MỀ ĐAY

Hầu như ai trong chúng ta cũng đã từng bị nổi mề đay trên da bất luận vì một nguyên nhân nào và đôi khi chúng ta cũng không biết rõ cụ thể.

>>Thuốc trị mề đay

Mề đay là tình trạng trên da nổi lên từng đám mụn nhiều hoặc ít, không đều, màu hồng hoặc xanh trắng. Chúng thường tự biến mất, di chuyển và rất ngứa. Theo Y học hiện đại, Mề đay xảy ra do những yếu tố dị nguyên (chất gây dị ứng) như thời tiết, thức ăn, lông động vật, phấn hoa, côn trùng vv... tác động vào cơ thể. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, mọi giới nhưng thường gặp nhiều ở chị em phụ nữ bởi cơ thể người phụ nữ rất nhạy cảm với những tác động từ bên ngoài và mề đay thường xuất hiện ở những người mà khả năng chống đỡ của hệ miễn dịch kém, chức năng gan và thận không tốt. Bệnh phổ biến và xảy ra trên 20% dân số. 

Phị bì khang hỗ trợ trị mề đay

Hiện tượng mẩn ngứa, mề đay thường xuất hiện khi thời tiết thay đổi, nóng lạnh bất thường hay ăn những đồ ăn lạ ... gây ngứa ngáy rất khó chịu kèm theo tái phát nhiều lần làm giảm thẩm mỹ và ảnh hưởng rất lớn đến công việc. Việc điều trị mề đay hiện nay mới chỉ dừng lại là điều trị triệu chứng (dùng những thuốc kháng histamin) và loại bỏ nguyên nhân. Nhưng trên thực tế có nhiều tình huống không thể loại bỏ hết được. 

Đối với những người bị suy gan, suy thận thì việc dùng thuốc kháng histamin lại rất nguy hiểm. Đây chính là vòng luẩn quẩn và là nguyên nhân làm cho mề đay ngày càng nặng thêm. Bên cạnh đó việc dùng thuốc chống dị ứng làm cho người bệnh cảm thấy rất buồn ngủ, ngủ gà, khô miệng, chóng mặt nhức đầu vv... ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và học tập.

Phụ Bì Khang - Hỗ trợ điều trị mề đay hiệu quả

Để chữa trị chứng bệnh này theo quan điểm Y học cổ truyền là phải điều trị tận gốc. Như vậy phải tăng cường chức năng gan (giải độc), tăng cường chức năng thận (tăng khả năng đào thải chất độc) và tăng cường năng lượng cho tế bào giúp bảo vệ tế bào và tăng cường khả năng đề kháng của cơ thể. Trong Y học cổ truyền Trung Quốc, người ta thường dùng thảo dược và các chất chiết xuất từ thảo dược để điều tiết công năng miễn dịch của cơ thể làm cho dị ứng thuyên giảm.

Việc điều trị tất nhiên là phải loại bỏ nguyên nhân (dị nguyên) đồng thời điều trị triệu chứng (giảm mẩn ngứa, viêm). Nhưng bên cạnh đó cần phải tăng cường chức năng gan, tăng cường chức năng thận và tăng cường năng lượng tế bào giúp cho việc điều trị mề đay được hiệu quả và lâu dài. 

Dựa trên bài thuốc cổ trị bệnh mề đay, mẩn ngứa nổi tiếng của Trung Quốc, Phụ Bì Khang là sản phẩm đầu tiên trên thị trường Việt Nam có tác dụng hỗ trợ điều trị mề đay từ gốc. Phụ Bì Khang là sự phối hợp toàn diện các thành phần giúp điều trị triệu chứng giảm viêm, ngứa (cao nhàu); các thành phần giúp tăng cường chức năng giải độc của cơ thể (cao gan); các thành phần giúp tăng cường chức năng thận (cao nhàu) và tăng cường năng lượng tế bào, giúp bảo vệ tế bào (L- carnitin fumarat). Nhờ vậy Phụ Bì Khang giúp hỗ trợ phòng và điều trị hiệu quả các trường hợp mề đay cả cấp tính và mãn tính.

Nên dùng Phụ Bì Khang 4 – 6 viên/ ngày, chia 2 lần, trước bữa ăn 30 phút. Nên dùng một đợt liên tục từ 02 đến 03 tháng để có kết quả tốt nhất.

TRỊ MỀ ĐAY CHO BÀ BẦU

Sau một tuần ăn khế chua và tắm mình với lá khế, tình hình mề đay của mình đã được cải thiện rõ rệt.

>>Trị mề đay thế nào?

Khi mang thai ở giai đoạn thứ 2 thứ 3 của thai kỳ, mẹ bầu thường gặp tình trạng ngứa khắp cơ thể đơn giản vì tăng cân nhiều, da quá căng và rạn. Ngứa nặng nhất xuất hiện ở vùng bụng, ngực, hông, đùi, nghĩa là những nơi tăng kích thước nhiều nhất trong quá trình mang thai. Nếu ngứa như vậy thì mẹ bầu sẽ không phải lo lắng nhưng vì một lý do khác như mẩn ngứa và nổi mề đay thì mẹ bầu nên cẩn trọng.

Bà bầu trị mề đay

Trong quá trình mang thai do thay nổi nội tiết tố, thay đổi độ pH vùng âm hộ, âm đạo, vùng này có độ kiềm cao nên rất nhạy cảm dễ dẫn đến viêm nhiễm. Ở bà bầu mề đay thường xuất hiện ở tháng thứ 4 đến tháng thứ 9 và gây ngứa ở những vùng có lông như đầu, mặt, nách, bộ phận sinh dục. Tuy nhiên có một số mẹ bầu lại hay nhầm tưởng bị ngứa do da bị rạn và căng quá mức nên khi mề đay nổi toàn thân và liên tục xuất hiện dẫn đến nguy cơ nặng thì mẹ bầu mới té ngửa ra thì lúc đó sẽ thật khó chữa.

Dấu hiệu để mẹ bầu nhận biết nổi mề đay là những mảng sẩn phù màu hồng hoặc đỏ, nổi trên da mặt, từng đám mụn mọc tập trung hoặc rải rác không đều ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể gây cảm giác ngứa khó chịu. Những vết đỏ, hồng nổi từng mảng sẽ xuất hiện vài phút và mất dần đi nhưng rồi ngày sau sẽ tái phát. Đấy là trường hợp nhẹ còn nếu bị nặng sẽ kèm theo đau cổ họng, ho, sốt, sổ mũi, đau đầu, khớp và ra nhiều khí hư…

Sở dĩ mình hiểu và biết tường tận căn bệnh mề đay là do mình đã từng mắc phải trong thời gian bầu bí, lúc đó mình đang ở tuần thứ 25 của thai kỳ. Nếu mẹ nào đã mắc chứng mề đay thì sẽ hiểu và thông cảm với nỗi khổ của mình. Những ngày tháng sống với những vết loang nổ, lốm đốm dấu chấm đỏ to nhỏ như một chú chó đốm và cảm giác ngứa ngáy liên hồi, ngứa toàn thân và chỉ muốn gãi cho thỏa cơn ngứa thôi mới thấy thật thảm hại

Tất cả từ vùng bụng, ngực, cánh tay, mông, đùi đều nổi mẩn và bị xước do tay mình gãi. Nhiều đêm mất ngủ vì mề đay hoành hành còn ban ngày thì bị chứng ốm nghén, buồn nôn đến đau quặn bụng. Cả tháng ấy mình chỉ ở nhà vì phải kiêng gió, tránh khói, bụi, phải ăn kiêng những đồ ăn dễ gây dị ứng và lại còn không được tắm nước lạnh nữa chứ. Giữa những ngày hè trời nắng nóng như đổ lửa, mình đeo ba lô ngược đến toát cả mồ hôi thì thử hỏi không tắm có chịu được không cơ chứ?

Đi khám bác sĩ da liễu thì mang về một vốc thuốc to nhưng cũng không dám uống mặc dù bác sĩ bảo chẳng sao cả. Định thi gan với chứng mề đay, ai dè hôm mẹ chồng ra chơi thấy con dâu toàn thân nổi mẩn đỏ, mẹ kêu quá trời vì thương con. Ngay hôm đó, mẹ đã sai chồng đi tìm cho bằng được lá khế về để mẹ đun nước tắm. Mẹ bảo chỉ có lá khế, bài thuốc dân gian mới trị nổi chứng mề đay ở thai phụ. Ông xã mình mang về cho mình một túi lá khế to đưa cho mẹ để mong cứu nguy. Nhìn mẹ cẩn thận tuốt nhanh từng lá khế rồi rửa sạch dưới vòi nước, sau cùng mẹ dùng cối giã nát lấy nước chua. Mẹ mình vừa làm vừa dạy mình cách làm. Mẹ bảo chỉ cần “500 gam lá khế chua tươi, rửa sạch rồi cho vào giã lấy nước chua đun sôi kỹ, thật đặc sau đó hòa một ít nước lạnh để mức âm ấm rồi dùng khăn nhúng nước lá khế chua đã đun chà nhẹ lên vùng bị mề đay hoặc dùng bã lá khế chà sát lên hay có thể tắm đều được. Ngày làm 2 lần chứng mề đay sẽ giảm dần và các nốt đỏ sẽ bay biến”.

Mẹ mình còn ướp khế với muối cho mình ăn vì mẹ bảo quả khế có vị chua, ngọt, tính mát có tác dụng chống viêm lợi phế, nhuận tràng...Mẹ bảo những thành phần như lá khế, hoa khế, quả khế đều có tác dụng chống dị ứng và chống ngứa đặc biệt trừ rôm sảy và mề đay rất hiệu quả…

Một tuần mẹ ra chơi là một tuần mình được ăn khế chua và tắm mình với lá khế như kiểu em bé ấy. Tình hình mề đay được cải thiện rõ rệt, những nốt mẩn đỏ loang nổ dần dần biến đâu mất tiêu và mình không còn bị ngứa nữa. May mà mẹ chồng ra kịp chứ phải sống chung với mề đay không biết con mình sẽ thế nào mất. Hú hồn các mẹ à. Bài thuốc dân gian của mẹ chồng mình rất hiệu nghiệm đấy nên mẹ bầu nào có bị cũng làm thử nhé. Tuy nhiên, khi đã khỏi mề đay các mẹ cũng nên phòng chứng mề đay tái phát nhé. Ví như mình sau khi khỏi mình luôn kiêng khem tránh gió, tránh bụi, giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, tránh ăn những thức ăn dễ gây dị ứng…Nhiều cái cần phải kiêng lắm nên mề đay không có cớ tái phát các mẹ à.

Bây giờ thì mẹ tròn con vuông rồi, trộm vía Tom nhà mình chào đời được 3,2 kg, rất háu ăn và luôn ngủ tít lên mình mới rảnh để bán than cùng các mẹ đấy. Nhưng mình cũng không dám lướt web và xem ti vi nhiều vì sợ sau này quáng gà thì chết. ^ ^. Mình cũng mong các mẹ giống mình có sức khỏe để vượt cạn thành công.

P/S: Lúc mang thai, sức đề kháng của mẹ bầu thường giảm do thay đổi nội tiết. Vì vậy dễ mắc các bệnh truyền nhiễm như cúm, rubella, sốt, mề đay nên các mẹ nhớ cẩn thận phòng và tránh các bệnh truyền nhiễm để có thai kỳ khỏe mạnh nhé

MỀ ĐAY VÀ BÀI THUỐC LÁ KHẾ

Bị nổi mề đay, lấy lá khế tươi rang cho héo rồi xát lên vùng da bị ngứa. Tùy theo thể trạng mỗi người mà bệnh có thể sau từ 1 đến 2 lần thực hiện.

>>Bài thuốc trị mề đay

Lá khế tươi trị mề đay khá hiệu quả. 

Biểu hiện ban đầu khi bị nổi mề đây là trên da xuất hiện những vết sẩn phù, sưng, ngứa và có thể hợp lại thành mảng lan rộng khắp người. Thông thường bệnh này uống thuốc sẽ khỏi.

Trong dân gian còn có những bài thuốc đơn giản mà an toàn giúp trị dứt mề đay như sau:

- Dùng lá khế tươi: Lấy một nắm lá khế tươi, bỏ vào chảo rang cho héo. Căn đến khi lá vẫn còn nóng ở nhiệt độ vừa phải (tránh nóng quá gây bỏng), dùng để chà xát lên những vùng da bị ngứa. Lặp lại vài lần cho đến khi khỏi hẳn thì thôi.

- Dùng gỗ cây giáng hương: Lấy ít gỗ giáng hương khô, đốt cho tỏa khói. Dùng khói ấy để xông toàn thân. Làm như thế các vết sưng mề đay sẽ lặn hẳn và không bao giờ quay trở lại.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT BỆNH MỀ ĐAY

Bệnh mề đay là gì?

Bệnh mề đay (có nơi gọi là mày đay) là một dạng dị ứng với những yếu tố kích thích từ các bên ngoài hoặc bên trong mà cơ thể không chịu được. Đại đa số các trường hợp mề đay có liên quan đến di truyền. Tìm hiểu sâu hơn về hiện tượng này, mời bạn đọc theo dõi qua bài viết dưới đây.

Nổi mề đay. Nguồn ảnh từ Internet

Dấu hiệu nhận biết mề đay

Mề đay là một phản ứng gây phù tại chỗ và ở ngoài da. Người bị mề đay có thể dễ dàng nhận biết thông qua các biểu hiện bên ngoài như nổi sẩn đỏ với các hình dáng và kích thước khác nhau và ngứa. Mề đay có thể nổi vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, cũng có thể xuất hiện vào buổi chiều tối hoặc có thể cả ngày.

Một số nguyên nhân thường gặp

Dưới đây là một số yếu tố có nguy cơ cao có thể dẫn tới hiện tượng nổi mề đay:

Ăn phải nhóm thực phẩm, thức uống, gia vị dễ gây dị ứng: Một số có thể kể tới như sò, nghêu, cua, ghẹ, cá biển, các loại socola, sữa, bơ, phó mát, dưa gang, dưa tây, cà chua, trái dâu ….

Ăn phải một số phụ gia lạ: Đó có thể là các loại men, con giấm hoặc chất hóa học dùng để bảo quản và nhuộm màu thực phẩm.

Sử dụng một số loại thuốc: Rất nhiều thứ thuốc có thể gây dị ứng và nổi mề đay. Có thể kể tới một số loại thuốc như thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc trị đau nhức xương khớp, thuốc ngừa thai và còn nhiều loại thuốc khác nữa.

Do bị nhiễm trùng: Các ổ nhiễm trùng, nhiễm nấm tiềm tàng thường gây bệnh mề đay mãn tính như viêm xoang, sâu rằng, nhiễm trùng đường tiểu, nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm mũi họng.

Do ảnh hưởng bởi một số loại bụi nhà, bụi phấn hoa, bụi lông thú và các loại ký sinh trùng.

Do các yếu tố xúc cảm, thay đổi nhiệt độ, áp lực cọ xát do quần áo chật bó.

Do di truyền: Nếu trong gia đình có bố, mẹ, anh, chị em ruột bị nổi mề đay thì bạn cũng có nguy cơ cao bị hiện tượng này.

Diễn biến của bệnh nổi mề đay

Có 2 loại mề đay phổ biến đó là mề đay cấp tính và mề đay mãn tính. Mề đay cấp tính thường xảy ra đột ngột và biến mất nhanh sau 1 vài giờ hoặc vài ngày, mề đay cấp tính hay gặp ở người trẻ mà nguyên nhân chủ yếu là do thức ăn hoặc thuốc. Hiện tượng mề đay mãn tính thường kéo dài trên 6 tuần, đa số là tự phát, rất khó tìm ra nguyên nhân.

Điều trị bệnh mề đay

Người bị mề đay cấp tính nên ăn nhẹ, giảm muối trong khẩu phần ăn, trường hợp nặng có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (1 phần giấm 2 phần nước) để thoa hay tắm. Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn). Người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc giúp giảm triệu chứng, và nên sử dụng theo chỉ định của bác sỹ.

Điều trị mề đay mãn tính

Hầu hết các trường hợp mề đay mãn tính đều có liên quan tới các bệnh lý bên trong nên bệnh nhân cần đến các bác sỹ chuyên khoa để thăm khám làm rõ nguyên nhân, làm thêm các xét nghiệm cần thiết phát hiện đúng nguyên nhân rồi mới tiến hành điều trị.

Bảo Ngọc

MỀ ĐAY Ở THAI PHỤ

Bệnh da do thai là một bệnh lý hình thành do ảnh hưởng của sự thay đổi nội tiết thai kỳ. Điển hình của bệnh là chứng mề đay sẩn ngứa hay còn gọi chứng phát ban đa dạng, với tần suất 0,25-1% số phụ nữ mang thai.

Những thay đổi nội tiết gây ra trong thai kỳ bình thường có thể ảnh hưởng phần nào đáng kể lên da. Sự sản xuất, sự kích thích của nội tiết tố nhau thai hay sự thay đổi độ thanh thải có thể làm tăng nồng độ estrogen, progesterone hiện diện trong huyết tương và nhiều loại androgen. Điều này dẫn đến thay đổi hệ thống lông tóc móng do estrogen, androgen, nội tiết tố tuyến giáp, glucocorticoid và prolactin tăng khích thích tế bào hắc tố, gia tăng sản xuất proopiomelanocortin.

Hình ảnh những mề đay và sẩn ngứa xuất hiện Trên da bụng của thai phụ

Tại sao có chứng mề đay, sẩn ngứa?

Đây là chứng bệnh chưa rõ về căn nguyên. Theo tác giả Aractingi năm 1998, sự hình thành mề đay sẩn ngứa do sự kích thích của các tế bào phôi thai xâm nhập vào da của bà mẹ. Năm 2002 - 2003, các tác giả Barinaga và Srivatsa có những báo cáo: tế bào ở bà mẹ có liên quan với các rối loạn tự miễn ở thời kỳ còn trẻ của bà ta. Về mặt thực tế lâm sàng rất đa dạng, nên việc phân loại bệnh còn gặp nhiều lúng túng. Kết quả sinh thiết từ những nốt sẩn ngứa, cho thấy viêm quanh mạch máu nhẹ với sự xâm nhập của các mô bào và lympho bào không đặc hiệu với các bạch cầu ái toan chiếm ưu thế. Đây là bệnh da đặc hiệu gây ngứa phổ biến trong thai kỳ. Ở Mỹ được gọi là PUPPP (Pruritic Urticarial Papules and Plaques of Pregnancy) và ở Anh được gọi là phát ban đa dạng (PEP: polymorphic eruption of pregnancy).

Đặc điểm lâm sàng

Bệnh này được đặc trưng bởi phát ban ở da kèm ngứa thường xuất hiện trễ trong thai kỳ, các mảng và sẩn mề đay trên nền hồng ban kích thước 1 -2mm, xuất hiện đầu tiên ở bụng, thường xung quanh các vân da, sau đó lan ra mông, đùi và tứ chi. Xảy ra vào những tháng cuối của thai kỳ. Theo Aroson (1998), các tổn thương này có thể gây ngứa nặng, khoảng 40% ở dạng mề đay; 45% ở dạng hồng ban; 15% ở dạng kết hợp. Bệnh ít xảy ra ở mặt. Bệnh thường gặp ở người con so và ít khi tái phát ở những thai kỳ sau. Bệnh này có thể giống với Herpes thai kỳ nhưng thường không có các mụn nước và bóng nước. Không có bằng chứng làm tăng tử vong chu sinh.

Cách điều trị

Chủ yếu là điều trị triệu chứng. Dùng kháng histamine uống và các thuốc làm dịu da cũng làm thuyên giảm ở một số trường hợp, nhưng đa phần cần dùng kem hay thuốc mỡ steroid tại chỗ. Steroid uống nếu các phương pháp trên thất bại và đối với các trường hợp ngứa nặng. Trong nhiều trường hợp hồng ban sẽ biến mất nhanh chóng trước, trong hay vài ngày sau khi sinh. Khoảng 15 - 20% số phụ nữ, các triệu chứng tồn tại dai dẳng 2 - 4 tuần sau khi sinh.

Nguyên nhân gây ra chứng mề đay và sẩn ngứa khi mang thai chưa rõ ràng. Bệnh không liên quan đến tiền sản giật, sản giật, các bệnh rối loạn tự miễn, các bất thường về hormone hay những bất thường khác về thai nhi. Việc điều trị cần có sự kê toa của bác sĩ da liễu và sự theo dõi thai kỳ chu đáo của bác sĩ sản khoa.

BS.CKII. NGUYỄN HỮU THUẬN

MỀ ĐAY ẢNH HƯỞNG TỚI TIM MẠCH

Tôi 62 tuổi, bị cao huyết áp. Vừa qua tôi sơ ý dầm mưa, về nhà người bị nổi mề đay. Uống thuốc thì đỡ nhưng lại thấy khó thở, phải đi cấp cứu. Các bác sĩ chẩn đoán tôi bị thiếu máu cơ tim. Xin hỏi có phải mề đay đã làm ảnh hưởng đến tim mạch?

Lê Minh Mẫn (Phú Mỹ Hưng, quận 7, TP.HCM)

>> Thuốc đông y và bệnh mề đay

Mề đay ở vùng bụng

PGS.TS Nguyễn Hoài Nam (bệnh viện đại học Y dược TP.HCM): Nổi mề đay là biểu hiện thường gặp và nhẹ nhất của tình trạng dị ứng. Có nhiều tác nhân gây ra như thuốc uống, hoá chất, bụi, thức ăn… và cả nước mưa hay tình trạng lạnh. Bởi trong nước mưa, nhất là ở những nơi có ô nhiễm cao như TP.HCM, có rất nhiều hoá chất gây dị ứng đi kèm với lạnh nên khả năng nổi mề đay khá cao. Nếu bị nặng hơn, có thể bị phù mi mắt, phù thanh quản, co thắt khí phế quản và gây ra khó thở. 

Riêng về chẩn đoán thiếu máu cơ tim, có lẽ bệnh nhân đã bị từ lâu, vì phần lớn những người cao huyết áp nếu điều trị chưa tốt thường có tổn thương xơ vữa của động mạch vành tim đi kèm. Chính vì vậy khả năng dị ứng nổi mề đay đưa đến thiếu máu cơ tim là không hợp lý. Chỉ có thể cảm lạnh, nổi mề đay... làm nặng thêm bệnh thiếu máu cơ tim và đưa đến nguy cơ nhồi máu cơ tim, là một cấp cứu tim mạch khá nặng và có thể tử vong.

NGUYÊN NHÂN GÂY NỔI MỀ ĐAY

1. Mày đay thông thường

a. Thức ăn: Những loại có thể gây dị ứng như sữa, trứng, cá biển, tôm cua, sò, ốc, phô mai, đồ hộp, mắm, tương, chao, sô-cô-la, rượu, bia. Các chất tạo màu thực phẩm và các chất bảo quản thực phẩm.

Mề đay ở chân

b. Thuốc: Có thể xảy ra ngay sau khi dùng lần đầu hoặc từ 5-10 ngày sau. Nổi mày đay đơn thuần hay có kèm với sốt, đau khớp, nổi hạch... Các thuốc thường gây dị ứng nổi mày đay là Pennicillin (nguy hiểm nhất), Aspirin, thuốc hạ nhiệt, các chất cản quang có chứa iod (trong chụp X - quang), thuốc ức chế men chuyển (điều trị cao huyết áp, suy tim), thuốc gây mê, huyết thanh, vaccin v.v...

c. Nọc độc: Ong, kiến, sâu bọ...

d. Kháng nguyên hô hấp: Rơm rạ, phấn hoa, bụi nhà, lông vũ, men mốc...

e. Nhiễm:

- Virus (viêm gan siêu vi B, C).

- Vi khuẩn (ở tai, mũi, họng; bộ phận tiêu hóa, răng, miệng, niệu sinh dục).

- Ký sinh trùng đường ruột (giun, sán, giun kim).

- Nấm (candida ở da, nội tạng).

2. Mày đay do tiếp xúc (với chất hữu cơ hay hóa học).

3. Mày đay vật lý

a. Da vẽ nổi.

b. Mày đay do vận động xúc cảm.

c. Mày đay do chèn ép, chấn động.

d. Mày đay do lạnh, nóng, nước, ánh sáng mặt trời.

4. Mày đay hệ thống

a. Bệnh chất tạo keo (luput đỏ...).

b. Viêm mạch.

c. Bệnh nội tiết (tiểu đường, cường giáp).

d. Bệnh ung thư.

5. Mày đay do di truyền

6. Mày đay tự phát (vô căn).

ĐIỀU TRỊ MÀY ĐAY

- Tốt nhất là loại bỏ yếu tố gây bệnh nếu biết.

- Tránh một số thức ăn, một số thuốc có thể gây dị ứng; Tránh các chất kích thích như gia vị, rượu, trà, cà phê...

Trong cơn cấp:

* Ăn nhẹ, giảm muối.

* Trường hợp gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (một phần giấm hai phần nước) để thoa hay tắm.

* Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn).

Hiện nay có một số thuốc chống dị ứng (thuốc kháng histamin) thế hệ mới không gây buồn ngủ, có thể sử dụng như:

Tên thuốc Liều dùng / ngày

Loratadine (Clarityne) 10mg x 1 viên.

Cetirizine (zyrtec) 10mg x 1 viên.

Acrivastine (Semprex) 8mg x 3 viên.

Astemizole (Hismanal) 10mg x 1 viên.

Thuốc corticoides (uống hay tiêm) chỉ nên dùng trong điều trị mày đay cấp, nặng, kèm phù thanh quản; Một số trường hợp nổi mày đay do viêm mạch, mày đay do chèn ép không đáp ứng với các thuốc kháng histamin thông thường; Không nên dùng để điều trị mày đay mạn tính tự phát.

Đối với mày đay mãn tính: vì thường có liên quan tới các bệnh lý bên trong nên bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa khám, làm thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.