CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ BỆNH MỀ ĐAY

Nổi mề đay là bệnh da phổ biến gây khó chịu, thậm chí choáng váng ngất xỉu. Bệnh khó chẩn đoán đúng nguyên nhân dù đã thực hiện đủ các xét nghiệm và không dễ điều trị dứt.

Mề đay là phản ứng viêm da có cơ chế phức tạp, trong đó có sự can thiệp của chất trung gian hóa học histamin. Thống kê cho thấy, cứ 100 người thì có từ 15 đến 20 người bị nổi mề đay và khả năng tái phát bệnh này nhiều lần trong đời. Phụ nữ dễ nổi mề đay hơn nam giới và ở độ tuổi từ 20 đến 40.

>>> Thuốc chữa bệnh mề đay hiệu quả

Biểu hiện dễ nhận biết của bệnh mề đay

Nguyên nhân

Yếu tố cơ địa dị ứng (nhạy cảm với chất kích thích) và các yếu tố ngoại lai như thức ăn tanh như cua cá tôm sò ốc hến, đồ hộp, thịt bò, thịt gà, các loại thuốc (trụ sinh, an thần, hạ nhiệt, giảm đau...), các loại huyết thanh, các loại thảo mộc như lá cây hoa, các ổ nhiễm khuẩn, các loại ký sinh trùng đường ruột, do khí hậu thời tiết, hoá chất... hoặc do yếu tố tinh thần (bực bội, lo lắng, buồn phiền quá mức) tác động vào cơ thể gây ra bệnh.

 Căng thẳng, lo âu, buồn phiền là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh

Thường do phong thấp xâm nhập vào da thịt hoặc trường vị đang có uất nhiệt lại cảm phải phong tà, tà khí tích lại ở da, lông gây ra mề đay.

Một số loại mề đay

Mề đay cấp tính xảy ra đột ngột và biến mất nhanh sau vài giờ hoặc vài ngày, hay gặp ở người trẻ và nguyên nhân thường gặp là do thức ăn hoặc thuốc. Trường hợp nặng, người nổi mề đay cấp tính có thể bị choáng váng, ngất xỉu do áp huyết xuống thấp.

Mề đay mạn tính là một bệnh lý khá phức tạp với rất nhiều nguyên nhân gây bệnh khác nhau chứ không phải chỉ do ký sinh trùng, thức ăn hay thời tiết. Nguyên nhân gây bệnh có thể còn do thuốc, kháng nguyên hô hấp (phấn hoa, bụi, men mốc…), mày đay do bệnh nội tiết…

Mề đay thông thường bắt đầu đột ngột, rầm rộ ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể với những sẩn phù màu hồng, đặc biệt rất ngứa và có thể hợp lại thành mảng lan rộng khắp người. Sau vài phút hay vài giờ thì mề đay lặn mất, không để lại dấu vết. Phát ban có thể lặn ở chỗ này và nổi ở chỗ khác.

Da vẽ nổi còn gọi là mề đay giả. Nếu dùng một vật đầu tù cà nhẹ lên da, vài phút sau trên mặt da sẽ nổi gồ lên một vệt màu hồng. Có thể đi kèm nổi mày đay.

Phù mạch (còn gọi là phù quincke): Nổi ban đột ngột làm sưng to cả một vùng (mí mắt, môi, bộ phận sinh dục ngoài, niêm mạc), cho cảm giác căng nhiều hơn ngứa, có thể kèm theo nổi mề đay. Nếu phù ở lưỡi, thanh quản, hầu sẽ gây suy hô hấp, phải xử trí cấp cứu.

Những dạng khác như sẩn nhỏ, sẩn mụn nước hay xuất huyết. Mề đay hay phù Quincke có thể đi kèm với những triệu chứng toàn thân như sốt, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, nhức đầu và nặng nhất là trụy tim mạch (sốc phản vệ) cần phải xử trí cấp cứu.

Cách điều trị

Để điều trị mề đay, trước tiên cách tốt nhất là loại bỏ yếu tố gây bệnh nếu biết. Tránh một số thức ăn, một số thuốc có thể gây dị ứng. Tránh các chất kích thích như gia vị, rượu, trà, cà phê...

Trong cơn cấp, người bệnh có thể ăn nhẹ, giảm muối. Trường hợp gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (một phần giấm hai phần nước), Mentol 1%, dung dịch Calamine để thoa hay tắm. Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn).

Tạo cho mình một tinh thần, trạng thái thoải mái, tránh stress

Đối với mày đay mãn tính do thường có liên quan đến các bệnh lý nội khoa nên bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa khám bệnh, thực hiện thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.

TÌM HIỂU VỀ BỆNH MỀ ĐAY

Mề đay là một phản ứng viêm của da, có cơ chế phức tạp, trong đó có sự can thiệp của chất trung gian hóa học chính là histamin.Những hiện tượng ban đầu chính là có những vùng da sẩn đỏ, ngứa và khó chịu. 

Tuy là một bệnh da phổ biến,rất dễ nhận biết nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân dù đã làm đầy đủ các xét nghiệm. Có nhiều yếu tố gây bệnh (bên trong, bên ngoài cơ thể, cơ địa) và trên một bệnh nhân, nhiều khi không chỉ có một mà gồm nhiều yếu tố cùng kết hợp.

>>> Đông y trị bệnh mề đay

Biểu hiện của người bị bệnh mề đay

Diễn biến bệnh

Cấp tính: xảy ra đột ngột và biến mất nhanh sau vài giờ hoặc vài ngày, hay gặp ở người trẻ và nguyên nhân thường gặp là do thức ăn hoặc thuốc.

Mãn tính: kéo dài trên 6 tuần, đa số là tự phát (vô căn), trường hợp này phải dựa vào những nghiên cứu thật công phu, tỉ mỉ mới có thể tìm được nguyên nhân. Thuốc chống dị ứng chỉ giải quyết được triệu chứng tạm thời. Muốn điều trị hiệu quả thì cái chính là phải tìm cho ra nguyên nhân, đôi khi không mấy dễ dàng.

Các dạng mề đay

Mề đay thông thường: bệnh bắt đầu đột ngột, rầm rộ ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể với những sẩn phù có màu hồng, đặc biệt rất ngứa và có thể hợp lại thành mảng có giới hạn rõ lan rộng khắp người. Sau vài phút hay vài giờ thì lặn mất, không để lại dấu vết. Phát ban có thể lặn ở chỗ này và nổi ở chỗ khác.

Phù mạch (còn gọi là phù Quincke): nổi ban đột ngột làm sưng to cả một vùng (mí mắt, môi, bộ phận sinh dục ngoài, niêm mạc...), cho cảm giác căng nhiều hơn ngứa, có thể kèm theo nổi mề đay. Nếu phù ở lưỡi, thanh quản, hầu sẽ gây suy hô hấp, phải xử trí cấp cứu.

Da vẽ nổi: còn gọi là mề đay giả. Nếu dùng một vật đầu tù xát nhẹ lên da, vài phút sau, trên mặt da sẽ nổi gồ lên một vệt màu hồng. Có thể đi kèm nổi mề đay.

Ngoài ra mề đay còn có những dạng khác như: sẩn nhỏ, sẩn - mụn nước hay xuất huyết.

Mề đay hay phù Quincke có thể đi kèm với những triệu chứng toàn thân như: sốt, đau khớp, rối loạn tiêu hóa, nhức đầu và nặng nhất là trụy tim mạch (sốc phản vệ) cần phải xử trí cấp cứu.

Điều trị bệnh mề đay

- Tốt nhất là loại bỏ yếu tố gây bệnh nếu biết.

- Tránh một số thức ăn, một số thuốc có thể gây dị ứng. Tránh các chất kích thích như: gia vị, rượu, trà, cà phê...

Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê,..

Trong cơn cấp:

- Ăn nhẹ, giảm muối.

- Trường hợp gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha trong nước ấm (1 phần giấm 2 phần nước) để thoa hay tắm.

- Tránh dùng thuốc mỡ kháng histamin (phenergan) thoa vì dễ gây viêm da dị ứng. Mỡ corticoides ít hiệu quả, có thể gây một số tác dụng phụ (nhất là khi thoa trên diện tích quá lớn).

Thuốc corticoides (uống hay tiêm) chỉ nên dùng trong điều trị mề đay cấp, nặng, kèm phù thanh quản. Một số trường hợp nổi mề đay do viêm mạch, mề đay do chèn ép không đáp ứng với các thuốc kháng histamin thông thường, không nên dùng để điều trị mề đay mạn tính tự phát.

Đối với mề đay mãn tính: vì thường có liên quan tới các bệnh lý bên trong nên bệnh nhân cần đến bác sĩ chuyên khoa khám, làm thêm các xét nghiệm cần thiết để tìm đúng nguyên nhân và có cách điều trị thích hợp.

BÊNH MỀ ĐAY KHÔNG THỂ COI THƯỜNG, NHẤT LÀ VỚI TRẺ NHỎ

Gần đây liên tiếp các trường hợp trẻ nhập viện được xác định bị dị ứng thức ăn. Trẻ bị dị ứng thức ăn không chỉ rơi vào trường hợp vài tháng tuổi mà cả những trẻ lớn.

Chớ coi thường dị ứng thực phẩm

Cách đây ít ngày, cháu Nguyễn Duy H. (14 tuổi) ở Bắc Ninh đã được gia đình đưa đến Bệnh viện (BV) Nhi Trung ương trong tình trạng li bì, suy thở. Theo gia đình bệnh nhi, sau bữa cơm trưa gồm thịt gà, thịt heo, măng tươi, mít, cháu H. thấy khó chịu và xuất hiện nhiều nốt sẩn ngứa trên da, sưng nóng môi, mắt mờ, chóng mặt, buồn nôn, đi ngoài nhiều lần… Nghĩ con bị ngộ độc thực phẩm, gia đình vội đưa đến BV tỉnh Bắc Ninh. Tại đây, tình trạng trẻ ngày càng nặng lên, khó thở, tím tái, tụt huyết áp nên được bác sĩ nhanh chóng cấp cứu, đặt nội khí quản hỗ trợ hô hấp và chuyển đến BV Nhi Trung ương. Nghi ngờ bệnh nhi bị dị ứng thức ăn, bác sĩ đã sử dụng các thuốc vận mạch, chống sốc, an thần, thở máy bảo đảm duy trì các dấu hiệu sinh tồn trong giới hạn bình thường. Sau 4 ngày điều trị tích cực, cháu H. thoát khỏi tình trạng nguy kịch.

Nhập viện vì dị ứng thức ăn

Khi trẻ có các dấu hiệu của dị ứng thức ăn, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn

Theo bác sĩ Lê Minh Hương, Trưởng Khoa Miễn dịch - Dị ứng lâm sàng (BV Nhi Trung ương), dị ứng thức ăn có tỉ lệ cao ở trẻ em, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tuổi. BV từng tiếp nhận nhiều trường hợp dị ứng với các loại thực phẩm như trứng gà, sữa bò, sữa đậu nành, các loại hạt và cá. “Có những cháu nhỏ bị tiêu chảy kéo dài đến mức suy dinh dưỡng trầm trọng, được xét nghiệm nhiều lần nhưng vẫn không tìm thấy vi khuẩn hay vi nấm trong phân. Thậm chí dù được điều trị bằng các loại men tiêu hóa, hạn chế các thực phẩm nguy cơ nhưng trẻ vẫn bị tiêu chảy. Chỉ đến khi làm test kiểm tra mới biết trẻ bị dị ứng sữa bò. Bác sĩ chỉ định dừng ăn các sản phẩm sữa bò, sau 2 tuần trẻ hết tiêu chảy và bắt đầu lên cân” - bác sĩ Hương chia sẻ.

Dễ nhầm với bệnh đường tiêu hóa

Bác sĩ Bùi Văn Khánh, Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng (BV Bạch Mai), cho biết trên thực tế tất cả các thực phẩm đều có thể gây dị ứng, đặc biệt là những loại giàu chất đạm. Trong đó các loại thức ăn như sữa, trứng, bột mì, đậu nành, đậu phộng, cá, mực, tôm, cua, ốc… dễ gây dị ứng hơn cả. Mới đây BV tiếp nhận bé H. N. T. (15 tháng tuổi) ở Hà Nội bị dị ứng hải sản. Trước đó, sau những lần ăn cháo tôm hay ghẹ, bé đều nổi mụn đỏ quanh miệng. Tình trạng này chỉ xuất viện một vài giờ là đỡ nên gia đình chủ quan. Gần đây nhất sau khi mẹ bé bóc tôm lấy thịt cho ăn trực tiếp thì bé T. xuất hiện các nốt ban đỏ toàn thân, kèm theo đau bụng, khó thở nên gia đình đưa con đến BV. Bệnh nhân phải uống thuốc kháng sinh và bôi thuốc sau cả tuần mới khỏi.

Các nghiên cứu gần đây cho thấy có đến 40% trẻ nhỏ có nguy cơ dị ứng thức ăn, trong đó nhiều trường hợp chỉ ăn những loại thức ăn bình thường hằng ngày nhưng do cơ địa dị ứng nên gây ra tình trạng sốc phản vệ. Tuy vậy, tỉ lệ này giảm dần theo tuổi. “Hiện tượng này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể xác định nhầm một protein là có hại, cho rằng cơ thể đang bị tấn công nên gửi các tế bào bạch cầu đến bảo vệ và gây ra phản ứng dị ứng. Những phản ứng này có thể xảy ra từ nhẹ đến nặng như viêm da dị ứng, rối loạn tiêu hóa, suy hô hấp hay sốc phản vệ nguy hiểm đến tính mạng” - bác sĩ Khánh giải thích.

Theo bác sĩ Khánh, trước khi trẻ có phản ứng dị ứng với loại thức ăn nào đó thì bé phải tiếp xúc với thức ăn đó ít nhất một lần. Nhẹ thì da có thể nổi mề đay, phù mạch, đau bụng, tiêu chảy; nặng hơn thì có phản ứng sốc phản vệ: khó thở, tím tái, co thắt phế quản, rối loạn nhịp, nhịp tim tăng, hạ huyết áp… Quá trình này diễn biến rất nhanh, nhiều trường hợp nếu không được cấp cứu kịp thời trẻ có thể tử vong. “Khác với người lớn dị ứng thức ăn có thể biểu hiện ở cả đường tiêu hóa, da, còn ở trẻ đôi khi chỉ biểu hiện duy nhất ở đường tiêu hóa vì thế việc phát hiện bệnh rất khó. Không ít trường hợp bị dị ứng thức ăn nhưng có biểu hiện lâm sàng như rối loạn tiêu hóa nên có thể gây nhầm lẫn” - bác sĩ Khánh nhấn mạnh.

Bác sĩ Hương lưu ý dựa vào tiền sử bệnh dị ứng của bố mẹ, có thể xác đinh được nguy cơ dị ứng của bé ngay khi còn nằm trong bụng mẹ. Chẳng hạn cả bố mẹ cùng mắc các bệnh dị ứng thì 50%-80% con nguy cơ mắc. Nếu một trong hai bố mẹ bị thì khoảng 20%-40% con có nguy cơ. Do đó trẻ sinh ra trong những gia đình có cả bố và mẹ bị dị ứng hoặc một trong hai người bị dị ứng cần chú ý đề phòng dị ứng sớm qua chế độ ăn. Ngoài ra, trẻ em dưới 1 tuổi là đối tượng dễ bị dị ứng nhất vì ở độ tuổi này hệ thống miễn dịch và hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện. Nếu cha mẹ thấy trẻ có các triệu chứng như nổi mẩn đỏ, ngứa khắp người, sưng phù môi, mắt...; có thể khàn tiếng, hắt hơi, ho, khò khè, buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, khó thở... cần đưa ngay trẻ tới BV nếu không trẻ có thể tụt huyết áp, trụy mạch, suy hô hấp và tử vong.

THUỐC TRỊ MỀ ĐAY CHO CÁC MẸ CÓ CON NHỎ

Em mới sinh được 3 tuần, đang nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ nhưng ngặt 1 nỗi là em bị mề đay không rõ nguyên nhân.

Ngày nào cũng nổi mẩn ngứa khắp người, điều này làm em cực kỳ khó chịu và không thể nghỉ ngơi. BS cho em hỏi có loại thuốc gì chống dị ứng mà dùng được cho phụ nữ đang cho con bú không ạ? 

(Le trinh - trinh...@gmail.com)

Ảnh minh họa

Le Trinh thân mến,

Sử dụng thuốc trong thai kỳ và trong giai đoạn cho con bú đều phải cẩn thận, nhất là các thuốc chưa có nghiên cứu thực nghiệm an toàn trên người.

Các thuốc chống dị ứng thường được sử dụng nhất thuộc nhóm antihistamine, một hoạt chất ức chế hoạt động của histamine - chất được tế bào phóng thích khi có phản ứng dị ứng xảy ra. Nhưng liệu các antihistamine này có an toàn cho phụ nữ mang thai và đang cho con bú?

- Ở phụ nữ mang thai: nhiều nghiên cứu trên động vật cho thấy thuốc không gây ra bất cứ nguy hại nào trên con non mới sinh, nhưng chưa có bằng chứng đảm bảo việc sử dụng an toàn trên người trừ một số thuốc được khuyến cáo có thể sử dụng như Cetirizine và Loratadine vì hiệu quả an toàn đã được nghiên cứu.

Vì vậy để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và thai với tiêu chí “phòng ngừa vẫn hơn” nên thuốc vẫn nằm trong khoảng “chống chỉ định sử dụng” hoặc “sử dụng thận trọng” trong tình huống buộc phải lựa chọn hiệu quả điều trị cho mẹ hơn nguy cơ gây ra cho thai.

- Ở phụ nữ đang cho con bú: hàm lượng của một số antihistamine đi qua sữa mẹ rất thấp, nên có thể sử dụng hạn chế mà không ảnh hưởng đến trẻ.

Các thuốc chống dị ứng sau đây được khuyến cáo có thể sử dụng ở phụ nữ cho con bú: 

- Cétirizine 10 mg (Zyrtec, Virlix), 1 viên/ngày hoặc

- Desloratadine 5mg ( Aerius) 1 viên/ngày hoặc

- Lévocétirizine 5mg (Xyzall) 1 viên/ngày hoặc

- Loratadine 10mg(Clarityne, Zaprilis) 1 viên/ngày

Tốt nhất trước khi dùng thuốc nên hỏi ý kiến BS bạn nhé.

Thân mến,

CHỮA MỀ ĐAY TỪ QUẢ LỰU

Theo sách Nam dược thần hiệu của Tuệ Tĩnh, quả lựu có vị ngọt, chua, chát, tác dụng làm nhuận được họng bị khô, trừ được lao.

Cây lựu còn có tên gọi là tháp lựu, thạch lựu, an thạch lựu, đan nhược, kim bàng, kim tương, tạ lựu... là một loại cây nhỏ, thuộc mộc, cao chừng 2-3m, thân xám có vỏ mỏng, cành mảnh, lá đơn mọc đối, hình thuôn dài, mép nguyên cuống ngắn.

Hoa lựu màu đỏ tươi hoặc màu trắng (bạch lựu) mọc riêng lẻ, hoa thường nở về mùa hè. Quả da màu lục, khi chín màu vàng đỏ lốm đốm.

Trong quả có 8 ngăn xếp thành hai tầng, tầng trên có 5 ngăn, tầng dưới có 3 ngăn, phân cách nhau bởi một màng mỏng. Hạt rất nhiều, hình 5 cạnh, sắc hồng trắng, có vị ngọt, thơm.

Cây lựu được trồng ở khắp nơi để làm cảnh và lấy quả ăn. Vỏ quả lựu vị chua, chát, tính ôn, có tác dụng làm săn ruột, cầm tiêu chảy, ... Rễ dùng sát trùng rất tốt và trị được huyết lậu.

Quả lựu cũng là một vị thuốc

Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh:

Bài 1: Chữa nổi mày đay, mẩn ngứa do nhiệt: Vỏ quả lựu tươi, ké đầu ngựa, bèo cái, bồ công anh, thổ phục linh, hà thủ ô, mỗi loại 12 g xác ve sầu, mã đề, cam thảo đất, mỗi thứ 8g.

Cho tất cả vào nồi ngâm với 750 ml nước trong 15 phút, sắc còn 200 ml, chia 2 lần uống trước bữa ăn. Mỗi liệu trình 3-5 ngày.

Bài 2: Chữa ho do nhiễm lạnh: Hoa lựu trắng tươi 24 bông, đường phèn 15g. Cho tất cả vào nồi ngâm với 500 ml nước trong 15 phút, sắc còn 150 ml, chia 2 lần uống trước khi đi ngủ. Mỗi liệu trình 7-10 ngày.

Bài 3: Hỗ trợ trị viêm tiền liệt tuyến: Hoa lựu tươi 30g nấu canh với thịt lợn ăn hàng ngày.

Bài 4: Chữa chảy máu cam: Hoa lựu 6g, rửa sạch cho 250 ml nước, sắc còn 100 ml, chia 2 lần uống trong ngày. Mỗi liệu trình 5-7 ngày.

Bài 5: Tẩy giun đũa, giun kim, giun tóc: Vỏ quả lựu 15 g; binh lang (hạt cau già) 10g. Sắc sắc 3 lần rồi cô lại còn 100ml, thêm đường đủ ngọt (20g). Uống vào buổi tối trước khi đi ngủ (sau khi ăn 3 giờ), liên tục trong 3 ngày.

Chú ý: Vỏ quả lựu cần sao khô, giã cho dập thành bột thô rồi mới sắc để rút hết chất thuốc. Hoa lựu nên thu hái khi mới nở, dùng tươi hoặc đem phơi trong bóng râm mát cho khô rồi cho vào lọ đậy kín, cất giữ nơi khô ráo để dùng dần.

Hoa vỏ quả và vỏ rễ thạch lựu không nên dùng cho người bị táo bón.

Theo BS Trần Thị Hải - Sức khỏe & Đời sống

HỎI ĐÁP VỀ BỆNH MỀ ĐAY

Bác sĩ Thọ: Mề đay là một phản ứng viêm của da, có cơ chế phức tạp, một bệnh da phổ biến nhưng lại khó phát hiện nguyên nhân. Có rất nhiều yếu tố gây bệnh mề đay bên trong lẫn bên ngoài cơ thể, thậm chí nhiều khi không chỉ do 1 yếu tố gây ra mà do nhiều yếu tố kết hợp lại.

Hình minh họa

Trà Mi: Xin bác sĩ cho biết một vài yếu tố thường gặp gây nên chứng bệnh mề đay này?

Bác sĩ Thọ: Thông thường nhất là do thức ăn. Có những loại thức ăn gây dị ứng như sữa, trứng, hải sản, tương, chao, chocolate…Yếu tố thứ hai là thuốc, các loại thuốc có thể gây dị ứng ngay sau khi dùng lần đầu hoặc sau 1 tuần. Kế đến là do các nộc độc của côn trùng như ong, kiến, sâu bọ…

Các yếu tố kháng nguyên về hô hấp như rơm, rạ, phấn hoa, bụi nhà, lông vũ, nấm mốc…Cũng có thể từ các nguyên nhân gây nhiễm như nhiễm siêu vi, viêm gan siêu vi B, C cũng có thể gây mề đay, nhiễm khuẩn ở bộ phận hô hấp trên, ở tai mũi họng, ở bộ phận tiêu hoá răng miệng, nhiễm ký sinh trùng đường ruột như giun sán, nhiễm nấm ở ngoài da, nội tạng…cũng có thể gây mề đay.

Đó là các nguyên nhân gây mề đay thường thấy. Mề đay cũng có thể phát sinh từ các nguyên nhân do tíêp xúc như tiếp xúc với các chất hữu cơ, hoá chất.

Ngoài ra cũng có những loại mề đay phát sinh do vận động xúc cảm, do chèn ép chấn động, do tình trạng vật lý như lạnh, nóng hay gió, ánh sáng mặt trời, do di truyền, do các bệnh hệ thống trong cơ thể như bệnh tự miễn lupus đỏ, do bệnh viêm mạch, nội tiết, tiểu đường, bệnh ung thư…cũng có thể dẫn tới mề đay, cũng như các loại bệnh mề đay không rõ nguyên nhân khác.

Trà Mi: Qúa nhiều nguyên nhân như vậy, nhưng thông thường các bệnh nhân mề đay ở Việt Nam thường gặp nhất là những yếu tố nào thưa bác sĩ?

Bác sĩ Thọ: Đa số ở Việt Nam là mề đay do thức ăn, các chất màu bảo quản thực phẩm, hay các loại thuốc giảm đau, kháng sinh, hạ nhiệt…Có những loại có thể gây phản ứng nặng hơn, dẫn đến mề đay dạng nặng phải đi cấp cứu.

Trà Mi: Mề đay được chia thành hai loại cấp tính và mạn tính. Xin bác sĩ trình bày chi tiết về đặc điểm cũng như nguyên nhân của từng loại bệnh?

Bác sĩ Thọ: Đối với mề đay mạn tính thời gian xuất hiện những tổn thương ngoài da kéo dài từ một tháng. Nguyên nhân đa số là do các tình trạng viêm nhiễm, như nhiễm virus, vi khuẩn, nhiễm ký sinh trùng đường ruột. Mề đay này rất khó điều trị. Có thể dùng thuốc nhưng hết thuốc lại nổi lại.

Mề đay cấp tính thường do các trường hợp dị ứng thức ăn hay dị ứng thuốc, xuất hiện đột ngột, gây những san thương ngoài da, ngứa ngáy, khó chịu. Một số trường hợp nặng hơn có thể gây phù mặt, phù thanh quản, có thể dẫn đến tình trạng khó thở, phải đưa đi cấp cứu.

San thương của mề đay cấp tính thường là những sẩn phù. Còn san thương của mề đay mạn tính kéo dài trên 4 tuần, gồm những sẩn phù đơn giản, xuất hiện rồi biến mất nhiều lần. Dùng thuốc chỉ tạm đỡ, nhưng sau đó lại tái phát.

Trà Mi: Bệnh này được chữa trị ra sao?

Bác sĩ Thọ: Những loại thuốc đơn giản thông thường được bày bán ở tiệm thuốc có thể chữa triệu chứng nhưng chỉ đối với các trường hợp cấp tính đơn giản mà thôi. Còn lâu dài, bệnh nhân phải tìm đến bác sĩ chuyên khoa để xác định và loại bỏ các yếu tố nguy cơ.

Trong cơn cấp, ngoài việc dùng thuốc, có khi cần phải đi cấp cứu nếu san thương xuất hiện ở những vùng gây tắc nghẽn về đường hô hấp. Bà con khi dùng các thuốc bôi đơn giản điều trị mề đay xin nhớ rằng có thể gây dị ứng, đặc biệt là một số thuốc ngoài da có chứa các chất hoá học như corticoid thì lại có thể gây ra những hậu quả không tốt.

Đối với mề đay, việc đầu tiên là phải điều trị triệu chứng. Xưa có những loại thuốc trị mề đay có tác dụng phụ gây buồn ngủ. Nay đã có các loại thuốc thế hệ mới. Những trường hợp mề đay đơn giản thì có thể dùng để điều trị. Một số trường hợp cấp tính phải vào cấp cứu, dùng thuốc tiêm.

Còn các trường hợp mề đay mạn tính thường có liên quan đến các bệnh lý bên trong cơ thể. Cho nên bệnh nhân cần tìm đến các cơ sở chuyên khoa có đầy đủ phương tiện xét nghiệm để tìm nguyên nhân như viêm nhiễm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng. Hiện nay phổ biến ở các vùng đồng bằng sông Cửu long và Tây nguyên có rất nhiều trường hợp bị nhiễm ký sinh trùng mạn tính như giun chó, giun lương, sán lá phổi. Những trường hợp này, ngoài việc điều trị triệu chứng của mề đay, cần phải điều trị nguyên nhân thì mới dứt điểm được.

Trà Mi: Nghĩa là bệnh có khả năng điều trị khỏi hẳn, nhưng phải tìm đúng nguyên nhân. Như vậy cũng không dễ dàng lắm. Xin được hỏi thăm bác sĩ, trong thời gian bị nổi mề đay, bệnh nhân cần lưu ý những điều gì?

Bác sĩ Thọ: Khi san thương xuất hiện, cần theo dõi và loại bỏ những yếu tố nguyên nhân nghi ngờ, chẳng hạn như hạn chế một số loại thức ăn gây dị ứng như hải sản, trứng, thịt gà, thịt bò. Đối với cơn cấp, khi gây ngứa, khó chịu nhiều, có thể dùng giấm thanh pha nứơc ấm (một phần giấm, hai phần nứơc) để thoa hay tắm.

Trà Mi: Có quan niệm cho rằng khi bị nổi mề đay, càng ra gió, càng bị nổi thêm?

Bác sĩ Thọ: Chỉ đúng một phần thôi, đối với các trường hợp bị mề đay do thời tiết, nhiệt độ bên ngoài. Còn bị dị ứng do thực phẩm và các nguyên nhân nội tạng khác, việc tránh ra gió, tránh lạnh thì không có tác dụng.

Trà Mi: Những lời khuyên của giới chuyên môn giúp có thể phòng căn bệnh mề đay?

Bác sĩ Thọ: Các phương pháp tổng quát giúp hạn chế, giảm nhẹ tác động của mề đay là tránh các loại đồ vật, thức ăn, thuốc men có thể gây dị ứng cho mình. Khi mề đay nổi đột ngột, cần ăn các thức ăn dễ tiêu, hạn chế các thức ăn mặn. Điều quan trọng là không nên dùng các loại thuốc mỡ bôi ngoài da có chứa corticoid điều trị rất ít hiệu quả mà lại có thể gây biến chứng.

NGUYÊN NHÂN KHIẾN BẠN BỊ BỆNH MỀ ĐAY

Nguyên nhân gây mề đay

1. Thực phẩm, thức uống, gia vị: Thức ăn hay bị "đổ thừa" nhất là đồ biển như: sò, nghêu, cua, ghẹ, cá biển. Các loại sôcôla, sữa, bơ, phó mát. Nhóm thực vật là dưa gang, dưa tây, cà chua, trái dâu, kể cả hành, tỏi. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng thức ăn thông thường nhất, "lành nhất" cũng có thể gây bệnh. 

>>TRỊ BỆNH MỀ ĐAY

2. Các chất phụ gia: Cũng là yếu tố quan trọng. Chúng có thể là chất tự nhiên như các loại men, con giấm hoặc chất hóa học dùng để bảo quản và nhuộm màu thực phẩm. 

Các chất phụ gia

3. Thuốc men: Có rất nhiều thứ thuốc có thể gây dị ứng và nổi MÐ. Ðáng kể nhất là Penicilline rồi đến Aspirine, Sulfamides; các loại thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc trị đau nhức xương khớp, thuốc ngừa thai và còn nhiều loại khác.